Sản xuất Thép rơi vào "rơi vào thế gọng kìm"

Ngành thép Việt Nam đang phải đối mặt với một loạt khó khăn trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng cao, nhu cầu tiêu thụ yếu, và giá bán thép dự báo sẽ tiếp tục giảm. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp lớn trong ngành vẫn ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ trong quý III, trong khi nhiều doanh nghiệp nhỏ vẫn gặp khó khăn.

Sự phục hồi không đồng đều của các doanh nghiệp thép

Trong khi hai "ông lớn" ngành thép là Hòa Phát (HPG) và Hoa Sen (HSG) ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng mạnh, thì các doanh nghiệp khác lại vẫn chịu cảnh thua lỗ. Cụ thể, Hòa Phát đã lãi gần 2.000 tỷ đồng, tăng trưởng mạnh mẽ so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu ba quý liên tiếp cải thiện lợi nhuận và tiệm cận mức trung bình giai đoạn 2016-2019. Hoa Sen cũng có kết quả khả quan với gần 440 tỷ đồng lãi sau thuế, khôi phục mạnh mẽ so với cùng kỳ.

Ngược lại, Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSteel - TVN) lại báo lỗ 172 tỷ đồng trong khi các doanh nghiệp nhỏ như Pomina và SMC vẫn chưa thoát khỏi cảnh thua lỗ. Điều này cho thấy sự phân hóa rõ rệt trong kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp thép.

Áp lực chi phí điện, than và quặng sắt tăng cao

Một trong những yếu tố quan trọng tác động đến ngành thép là chi phí đầu vào. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mới đây đã tăng giá điện, gây áp lực lên chi phí sản xuất thép. Theo ước tính của Chứng khoán Mirae Asset (MASVN), chi phí điện chiếm khoảng 9-10% giá vốn hàng bán của các doanh nghiệp thép. Nếu không thể chuyển tiếp chi phí tăng lên người tiêu dùng, ngành thép có thể đối mặt với mức giảm lợi nhuận trước thuế lên tới 23%. 

Bên cạnh đó, giá than và quặng sắt - hai nguyên liệu chính trong sản xuất thép - cũng đang có xu hướng tăng. Giá than hiện vẫn cao hơn gấp 1,5-3 lần so với giai đoạn 2020-2021, trong khi giá quặng sắt cũng có xu hướng đi lên. Điều này khiến biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp thép tiếp tục chịu áp lực trong quý IV, khi sản lượng tiêu thụ nội địa chưa có dấu hiệu cải thiện.

Nhu cầu tiêu thụ thép yếu, giá thép khó phục hồi

Nhu cầu tiêu thụ thép trong nước vẫn chưa phục hồi mạnh mẽ. Thông tin từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho thấy, trong tháng 9, chênh lệch giữa sản xuất và bán hàng thép thành phẩm đã lên tới 579.000 tấn. Tính chung ba quý năm nay, chênh lệch này lên tới hơn 1,2 triệu tấn thép thành phẩm, cho thấy nhu cầu thị trường đối với thép vẫn yếu.

Hiện tại, giá thép xây dựng đã đứng yên ở mức thấp nhất trong ba năm qua, khoảng 13,4-13,7 triệu đồng một tấn, và không có dấu hiệu phục hồi. Giá thép đã trải qua 19 đợt giảm liên tiếp từ đầu tháng 4 và dự báo vẫn sẽ tiếp tục giảm nhẹ trong quý IV do nhu cầu nội địa yếu và cạnh tranh từ các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc.

Hướng đi nào cho ngành thép trong thời gian tới?

Mặc dù ngành thép đang đối mặt với rất nhiều thách thức, nhưng một số chuyên gia vẫn lạc quan về triển vọng của ngành trong năm 2024. Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) kỳ vọng rằng nhu cầu tiêu thụ thép trong nước sẽ bắt đầu phục hồi nhờ vào các yếu tố hỗ trợ như lãi suất thấp, giá thép ở mức nền thấp, và các chính sách tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản và xây dựng dân dụng.

Ngoài ra, tiềm năng từ thị trường xuất khẩu cũng được kỳ vọng sẽ là động lực giúp các doanh nghiệp thép vượt qua giai đoạn khó khăn. Thực tế, việc các doanh nghiệp tăng cường xuất khẩu để bù đắp cho nhu cầu yếu trong nước là một chiến lược quan trọng để duy trì lợi nhuận.

Kết luận

Ngành thép Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, từ chi phí đầu vào tăng đến nhu cầu tiêu thụ yếu và giá bán giảm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp lớn như Hòa Phát và Hoa Sen vẫn có thể duy trì sự phục hồi, và triển vọng trong năm 2024 có thể cải thiện nếu các yếu tố hỗ trợ như chính sách kích thích tiêu thụ trong nước và tiềm năng xuất khẩu được phát huy